Trì hoãn là những thói quen của con người có xu hướng làm chậm lại, chưa muốn làm ngay một công việc phải làm, hoặc chờ để một thời gian sau đó mới thực hiện. Đây là một hiện tượng phổ biến và gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của mỗi người.
Mô hình này chia bộ não thành ba nhân vật:
- Người ra quyết định lý trí (Rational Decision-Maker): Là người đưa ra những lựa chọn thông minh, có lợi cho bản thân về lâu dài.
- Chú khỉ thích hưởng thụ ngay lập tức (Instant Gratification Monkey): Chỉ tập trung vào những hoạt động dễ dàng và thú vị, bất kể hậu quả.
- Quái vật hoảng loạn (Panic Monster): Chỉ xuất hiện khi deadline đến gần, khiến chúng ta cuống cuồng hoàn thành công việc.
Vấn đề nằm ở chỗ Chú khỉ thích hưởng thụ thường xuyên giành quyền kiểm soát não bộ, khiến chúng ta trì hoãn những công việc quan trọng để ưu tiên các hoạt động giải trí. Tim Urban gọi đây là "khu vui chơi bóng tối" (dark playground) - một nơi tràn ngập tội lỗi, lo lắng và những thú vui không lành mạnh.
Trì hoãn không chỉ ảnh hưởng đến các công việc có deadline. Một loại trì hoãn nguy hiểm hơn là trì hoãn những việc không có deadline. Đây là những việc quan trọng cho mục tiêu lâu dài của chúng ta, chẳng hạn như học hành, xây dựng sự nghiệp, chăm sóc sức khỏe, hay vun đắp các mối quan hệ.
Vì không có deadline, Quái vật hoảng loạn sẽ không xuất hiện để thúc giục chúng ta hành động. Chú khỉ thích hưởng thụ sẽ lấn át, khiến chúng ta trì hoãn mãi mãi và đánh mất những cơ hội quý giá. Hệ quả của việc này chính là những hối tiếc về những điều chưa hoàn thành, cảm giác như một kẻ đứng ngoài cuộc chứng kiến cuộc đời mình trôi qua.
Vượt qua trì hoãn không phải là điều dễ dàng, nhưng nó hoàn toàn có thể thực hiện được. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích:
- Nhận thức được sự ảnh hưởng của trì hoãn: Hiểu rõ tác hại của việc trì hoãn là bước đầu tiên để thay đổi.
- Lập kế hoạch và đặt mục tiêu cụ thể: Chia nhỏ công việc lớn thành những nhiệm vụ nhỏ hơn, dễ quản lý hơn.
- Sử dụng công cụ hỗ trợ: Lên lịch trình, đặt nhắc nhở, sử dụng các ứng dụng quản lý thời gian,...
- Tạo môi trường làm việc hiệu quả: Loại bỏ những yếu tố gây xao nhãng, tập trung vào công việc đang làm.
- Khen thưởng bản thân: Tự thưởng cho mình những thành tựu đạt được để tạo động lực.
Hãy nhớ rằng, trì hoãn là một kẻ thù thầm lặng nhưng có thể đánh bại. Hãy chủ động hành động và biến đổi cuộc sống của bạn ngay hôm nay.